เก้าอี้อัฒจันทร์ มีกี่แบบ? วัสดุประเภทไหนบ้าง? มีกี่วิธีในการติดตั้ง

เก้าอี้อัฒจันทร์คือที่นั่งสำหรับผู้ชมที่จัดเรียงเป็นขั้นๆ ในสนามกีฬา โรงละคร โรงเรียน หรือสถานที่จัดกิจกรรมต่างๆ ซึ่งการเลือกใช้ประเภทของเก้าอี้อัฒจันทร์ที่เหมาะ จะส่งผลต่อความสะดวกสบายของผู้ชม ความปลอดภัย รวมถึงชื่อเสียงของสนามด้วย และการปรับเปลี่ยนการใช้พื้นที่ของสถานที่นั้นๆ ในบทความนี้เราจะมาเจาะลึกถึงประเภทของเก้าอี้อัฒจันทร์ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นแบบติดตั้งถาวร แบบพับเก็บได้ (ยืดหดได้) หรือแบบเคลื่อนย้ายได้ พร้อมทั้งวัสดุที่นิยมใช้ทำเก้าอี้ ตลอดจนรูปแบบการติดตั้ง และแนวโน้มการใช้งานทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ

ประเภทของตัวเก้าอี้อัฒจันทร์ ทั้ง 3 รูปแบบหลัก

เก้าอี้อัฒจันทร์สามารถแบ่งออกได้เป็นหลายประเภทตามลักษณะการใช้งานและความยืดหยุ่นในการติดตั้ง แต่ละแบบมีข้อดีและข้อจำกัดต่างกัน ดังนี้:

เก้าอี้อัฒจันทร์แบบติดตั้งถาวร (Permanent Bleachers)

เก้าอี้อัฒจันทร์แบบติดตั้งถาวรเป็นโครงสร้างที่ยึดอยู่กับที่ ติดตั้งแน่นหนาลงบนพื้นคอนกรีตหรือโครงสร้างอาคารโดยตรง ไม่สามารถเคลื่อนย้ายได้หลังจากติดตั้งแล้ว (ติดตั้งแบบถาวร) มักพบในสนามกีฬาขนาดใหญ่ สนามฟุตบอล โรงยิมของโรงเรียนหรือมหาวิทยาลัยที่มีผู้เข้าชมจำนวนมาก โครงสร้างอัฒจันทร์ถาวรมักทำด้วยคอนกรีต เหล็กกล้าหรืออะลูมิเนียมเพื่อให้รองรับน้ำหนักผู้ชมจำนวนมากได้ โดยจะถูกออกแบบให้มีความทนทานสูง รองรับการใช้งานหนักและทนต่อสภาพอากาศเป็นเวลาหลายปีโดยมีการสึกหรอน้อย

ที่นั่งแบบถาวรนี้สามารถทำเป็นชั้นที่นั่งได้หลายแถวและความยาวตามต้องการ บางแห่งสร้างเป็นลักษณะอัฒจันทร์โอบล้อมสนามเพื่อให้ผู้ชมมีมุมมองที่ดี แบบสนามกีฬามาตรฐาน ข้อดีของอัฒจันทร์ถาวรคือพร้อมใช้งานตลอดเวลา ไม่ต้องเสียเวลาในการติดตั้งหรือจัดเก็บก่อน-หลังการใช้งาน และมีความมั่นคงสูงให้ความรู้สึกปลอดภัยแก่ผู้ชม นอกจากนี้ยังสามารถออกแบบให้กลมกลืนกับสถานที่ได้อีกด้วย

อย่างไรก็ตาม ข้อจำกัดของอัฒจันทร์ถาวรคือใช้พื้นที่ตายตัวตลอดปี (ไม่สามารถพับเก็บเพื่อใช้พื้นที่ทำอย่างอื่นได้) และมีค่าใช้จ่ายในการก่อสร้างเริ่มแรกสูง รวมถึงต้องขออนุญาตก่อสร้างและปฏิบัติตามข้อกำหนดด้านความปลอดภัยต่างๆ อย่างเคร่งครัด

อ้างอิง : gtgrandstands.com

แบบพับได้ ยืดหดได้ (Retractable / Telescopic Bleachers)

เก้าอี้อัฒจันทร์แบบพับเก็บได้ หรือที่เรียกว่า Telescopic Seating เป็นระบบที่สามารถพับย่อหรือยืดขยายแถวที่นั่งเข้า-ออกได้ตามต้องการ ทำให้ปรับเปลี่ยนพื้นที่ใช้งานได้ยืดหยุ่น เหมาะสำหรับสถานที่อเนกประสงค์ที่ต้องการปรับเปลี่ยนรูปแบบการใช้งานบ่อยๆ เช่น โรงยิม ในโรงเรียน หอประชุม หรือห้องสัมมนา มหาวิทยาลัย ศูนย์กีฬาในร่ม หรือโรงละครที่บางครั้งต้องการเคลียร์พื้นที่ให้โล่งสำหรับกิจกรรมอื่น

เมื่อถึงเวลาจะใช้งานก็สามารถกางแถวที่นั่งออกมาเป็นอัฒจันทร์เต็มรูปแบบ และเมื่อเสร็จสิ้นก็พับหดเก็บเข้าที่เพื่อเพิ่มพื้นที่ว่างสำหรับกิจกรรมอื่นๆ ได้อย่างรวดเร็ว

ระบบพับเก็บนี้อาจใช้งานด้วยแรงคน (แบบ manual) หรือใช้มอเตอร์ไฟฟ้าในการกาง/พับอัฒจันทร์ ซึ่งระบบไฟฟ้าสามารถควบคุมได้ง่ายเพียงกดปุ่มหรือรีโมท ช่วยให้จัดเตรียมที่นั่งจำนวนมากได้ภายในเวลาไม่กี่นาที

เก้าอี้อัฒจันทร์ยืดหดได้มีการออกแบบหลายรูปแบบให้เหมาะกับลักษณะอาคารและพื้นที่ติดตั้ง เช่น แบบยึดติดผนัง (wall-attached) ที่ติดตั้งแถวที่นั่งแถวสุดท้ายยึดกับผนัง เมื่อใช้งานก็เลื่อนแถวอื่นๆ ออกมาข้างหน้า เหมาะกับอาคารโรงยิมหรือหอประชุมทั่วไป หรือแบบ Reverse-Fold ที่ยึดฐานไว้ด้านหน้าแล้วเลื่อนแถวบนออกไปด้านหลัง เพื่อให้สามารถใช้พื้นที่ด้านหน้าขณะพับเก็บได้เต็มที่ (นิยมในบางหอประชุมที่ต้องการพื้นที่หน้าที่นั่ง)

ด้วยความยืดหยุ่นนี้ เก้าอี้อัฒจันทร์แบบพับเก็บได้จึงได้รับความนิยมมากในสถานที่ที่ต้องปรับเปลี่ยนการใช้งานบ่อย ถือเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าทั้งด้านพื้นที่และฟังก์ชันการใช้งานในระยะยาว

อ้างอิง kotobuki-seating.co.jp

เก้าอี้อัฒจันทร์แบบเคลื่อนย้ายได้ (Portable Bleachers)

เก้าอี้อัฒจันทร์แบบเคลื่อนย้ายได้คือระบบที่นั่งผู้ชมที่สามารถย้ายตำแหน่งหรือขนย้ายทั้งชุดได้อย่างสะดวก ออกแบบมาเพื่อการใช้งานชั่วคราวหรือในสถานที่ที่ต้องการความยืดหยุ่นในการจัดวางสูง

โดย อัฒจันทร์ประเภทนี้ มักพบในสนามกีฬาโรงเรียนขนาดเล็ก โรงยิมเอนกประสงค์ ศูนย์ชุมชน สวนสาธารณะ หรืองานอีเวนต์ที่สถานที่อาจเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ เก้าอี้อัฒจันทร์เคลื่อนย้ายได้มีหลายรูปแบบ ตั้งแต่ชุดอัฒจันทร์ขนาดเล็ก 2-3 แถวที่สามารถพับลงให้แบนราบและเข็นเก็บได้ (Tip & Roll Bleachers) ไปจนถึงชุดอัฒจันทร์ขนาดใหญ่ 5-10 แถวที่ติดตั้งล้อหรือจุดยึดสำหรับลากด้วยรถยนต์เพื่อย้ายระหว่างสนามต่างๆ (Transportable Bleachers)

ข้อดีของเก้าอี้อัฒจันทร์แบบเคลื่อนย้ายได้คือ ความยืดหยุ่นและประหยัดพื้นที่ – ผู้ใช้สามารถเพิ่มหรือลดจำนวนที่นั่งตามความจำเป็นของแต่ละงาน และพับเก็บเมื่อไม่ใช้งานเพื่อให้พื้นที่ว่างสามารถใช้ประโยชน์อย่างอื่นได้ นอกจากนี้ยังมีต้นทุนถูกกว่าแบบถาวรเพราะไม่ต้องเตรียมฐานรากถาวร ลดค่าใช้จ่ายด้านการก่อสร้างและการขออนุญาต และสามารถทยอยซื้อเพิ่มได้หากผู้เข้าชมมีจำนวนเพิ่มขึ้นในอนาคตโดยไม่ต้องสร้างอัฒจันทร์ถาวรใหม่ทั้งหมด

ส่วนข้อจำกัดของมันก็คือ ความจุจำกัดต่อหนึ่งชุด – โดยทั่วไปชุดเคลื่อนย้ายได้มักสูงเพียงไม่กี่แถวและยาวจำกัด หากต้องรองรับคนจำนวนมากอาจต้องใช้หลายชุดเรียงต่อกันอีกทั้งยังต้องจัดสรรพื้นที่เก็บรักษาเมื่อไม่ใช้งาน เพราะแม้จะพับได้แต่ก็ยังต้องการที่ว่างพอสมควรในการจัดเก็บนอกจากนี้ทุกครั้งที่ใช้งานต้องมีการเคลื่อนย้ายและล็อกอุปกรณ์ ซึ่งใช้แรงงานและเวลา และความมั่นคงอาจไม่เทียบเท่าแบบถาวร

อ้างอิง parknpool.com

ความแตกต่างกันของวัสดุ

วัสดุ	คุณสมบัติเด่น / จุดสังเกต	การใช้งานที่เหมาะ
พลาสติก (PP, HDPE)	น้ำหนักเบา ไม่เป็นสนิม ทนแดดและฝน ใช้งานกลางแจ้งได้ดี; รุ่นเป่าขึ้นรูปมีความเหนียว รองรับการใช้งานหนักทุกวัน; รองรับสรีระ ทำความสะอาดง่าย และเลือกสีหรือใส่โลโก้ได้	เก้าอี้เดี่ยวติดพื้นในสนามกีฬาขนาดใหญ่, ที่นั่งบนอัฒจันทร์พับเก็บได้, ม้านั่งยาวบนอัฒจันทร์พื้นฐาน
ไม้	ให้ความรู้สึกคลาสสิกแต่ผุกร่อนง่ายเมื่ออยู่กลางแจ้ง ต้องบำรุงรักษาสูง เช่น ทาสีหรือเคลือบน้ำยา; ปัจจุบันเปลี่ยนมาใช้อะลูมิเนียมหรือเหล็กแทนเพราะทนทานกว่า	ใช้ในอาคารในร่มหรืออัฒจันทร์ที่ต้องการรักษาบรรยากาศดั้งเดิม เช่น สนามเบสบอลเก่า
อะลูมิเนียม	แข็งแรงแต่น้ำหนักเบา เคลื่อนย้ายง่าย ไม่เป็นสนิม และไม่ต้องทาสีกันสนิม; นิยมใช้ทำแผ่นที่นั่งหรือพื้นอัฒจันทร์กลางแจ้ง; ดูแลรักษาง่ายเพียงทำความสะอาดทั่วไป	อัฒจันทร์เคลื่อนย้ายได้, ม้านั่งสนาม, แผ่นพื้นหรือที่นั่งกลางแจ้งของสนามโรงเรียนและสวนสาธารณะ
เหล็ก	แข็งแรงมั่นคง รองรับน้ำหนักได้มาก เหมาะสำหรับอัฒจันทร์ถาวรขนาดใหญ่; เหล็กชุบสังกะสีจุ่มร้อนทนสนิมและอายุการใช้งานยาวนาน เหมาะกับการใช้งานกลางแจ้ง	อัฒจันทร์ถาวรสนามกีฬาใหญ่, โครงสร้างหลัก (คาน เสา นอต), ใช้ร่วมกับที่นั่งพลาสติกหรือม้านั่งอะลูมิเนียม
เบาะนวม / หุ้มเบาะ	นั่งสบายและดูหรูหรา มักบุฟองน้ำและหุ้มด้วยผ้า หนังเทียม หรือไวนิล; เหมาะในร่มหรือพื้นที่มีหลังคาเพราะไม่ทนแดดฝน; ต้องดูแลเรื่องความสะอาดและรอยฉีกขาด	โรงละคร หอประชุม โรงภาพยนตร์ หรือโซน VIP ในสนามกีฬา

ส่วนใหญ่แล้ว รูปแบบการติตตั้งมีแบบไหนบ้าง?

การติดตั้งเก้าอี้อัฒจันทร์มีได้หลายรูปแบบ ขึ้นกับประเภทของอัฒจันทร์และโครงสร้างของสถานที่ การติดตั้งที่ถูกต้องจะช่วยในเรื่องความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการใช้งาน

ยึดกับพื้นหรือขั้นบันได

สำหรับสนามกีฬาหรือโรงละครที่ใช้เก้าอี้แบบเดี่ยวที่มีขา ส่วนใหญ่ การติดตั้งจะทำโดยยึดฐานขาของเก้าอี้ลงกับพื้นคอนกรีตหรือขั้นบันไดของอัฒจันทร์ด้วยพุกหรือสลักเกลียวเหล็ก เก้าอี้แต่ละตัวอาจมีขาเดี่ยวตรงกลางหรือขาสองข้างยึดลงพื้น ซึ่งต้องติดตั้งอย่างแน่นหนาตามมาตรฐาน

พื้นที่นั่งแถวแรกมักอยู่สูงจากพื้นสนามประมาณ 30-50 ซม. เพื่อให้มุมมองผู้ชมดีและเท้าไม่ติดพื้นสนาม การยึดเก้าอี้กับพื้นถาวรแบบนี้เป็นมาตรฐานในสนามกีฬาขนาดใหญ่และในโรงหนังด้วย โดยให้ความมั่นคงแข็งแรงสูงสุดและจัดระยะที่นั่งได้เป็นระเบียบตามผังที่ออกแบบ (เช่น ระยะห่างระหว่างแถวและทางเดินตรงตามข้อบังคับความปลอดภัย) กรณีที่โครงสร้างพื้นเป็นไม้หรือโลหะ อาจต้องมีน็อตยึดพิเศษหรือแผ่นรองรับเสริม แต่หลักการคือยึดเก้าอี้ทุกตัวเข้ากับโครงสร้างหลักของอัฒจันทร์เพื่อไม่ให้ขยับหรือพลิกคว่ำ

ติดตั้งบนโครงสร้างเหล็ก หรือ คานเหล็ก

อัฒจันทร์ที่สร้างด้วยโครงเหล็กหรืออะลูมิเนียม มักจะมีจุดยึดสำหรับติดตั้งที่นั่งมาให้ตั้งแต่ขั้นตอนการผลิต เช่น รูเจาะหรือตัวล็อกบนคานแนวนอน (riser beam) ของแต่ละแถวที่นั่ง เก้าอี้หรือม้านั่งจะถูกยึดเข้ากับโครงแทนการยึดลงพื้นโดยตรง

การติดตั้งบนโครงเหล็กมีข้อดีคือกระจายน้ำหนักไปตามโครงสร้างได้ดี และสามารถปรับเปลี่ยนหรือเปลี่ยนเก้าอี้ได้ง่าย (เช่น หากเก้าอี้ชำรุดก็ไขน็อตเปลี่ยนตัวใหม่ได้) ระบบนี้พบได้บ่อยในอัฒจันทร์เหล็กสำเร็จรูปและอัฒจันทร์พับเก็บได้บางชนิด นอกจากนี้ยังมีที่นั่งแบบ Beam-Mounted ซึ่งติดเก้าอี้หลายตัวเรียงบนคานเดียว ลดจำนวนขาที่ต้องยึดพื้น ตัวอย่างเช่น ในสนามกีฬาบางแห่งจะติดเก้าอี้พลาสติกเข้ากับรางเหล็กยาวทั้งแถว แล้วจึงยึดรางนั้นเข้ากับขั้นอัฒจันทร์อีกที ทำให้จัดแถวที่นั่งได้เรียบร้อยขึ้นและแข็งแรง

แบบ พับเก็บ และรางเลื่อน 

สำหรับอัฒจันทร์แบบพับเก็บได้ การติดตั้งจะซับซ้อนขึ้น โดยชุดอัฒจันทร์พับเก็บได้ที่ติดตั้งถาวรมักจะยึดส่วนฐานกับพื้นหรือผนังอาคาร ขณะที่ส่วนแท่นที่นั่งชั้นอื่นๆ จะมีล้อเลื่อนหรือรางในการเลื่อนเข้า-ออกเวลาเก็บ ตัวอย่างเช่น ระบบแบบ Recessed ที่มีช่องเก็บอัฒจันทร์ในผนัง จะติด รางเหล็กบนพื้นและรางแขวนด้านบน เพื่อควบคุมให้แถวที่นั่งเลื่อนเข้าออกเป็นแนวตรงและเรียงตัวได้

ติดตั้งแบบ Portable หรือ แบบเคลื่อนย้ายได้

อัฒจันทร์แบบเคลื่อนย้ายได้สามารถติดตั้งได้สองแบบหลักคือ แบบตั้งพื้นอิสระ (วางเฉยๆ) และ แบบยึดพื้นชั่วคราว (temporary anchor) ในการใช้งานจริง ถึงแม้ว่าอัฒจันทร์เคลื่อนย้ายได้บางรุ่นจะสามารถวางเฉยๆ แล้วใช้งานได้เลย แต่เพื่อความปลอดภัยก็มักจะแนะนำให้ล็อกล้อหรือยึดสมอกับพื้นไว้ เช่น ชุด Tip & Roll ที่ใช้ในโรงยิมในร่ม ผู้ใช้ต้องแน่ใจว่าล้อทุกล้อถูกเบรกล็อกและมีแผ่นยางกันลื่นรองที่ฐานโครงทุกจุด เพื่อไม่ให้เลื่อนขณะคนขึ้นลง

 

ทั้งนี้ อัฒจันทร์แบบเคลื่อนย้ายได้จะ ไม่ต้องลงเสาเข็มหรือพื้นฐานถาวร แต่พื้นดินที่นำไปวางควรเรียบและแข็งแรงพอสมควร ชุดอัฒจันทร์ใหญ่บางชุดอาจต้องใช้แม่แรงยกรถช่วยยกระดับก่อนติดล้อพ่วงเคลื่อนย้าย และเมื่อถึงที่หมายก็ลดระดับลงวางบนพื้น ความสะดวกคือทุกอย่างถูกประกอบมาในตัวพร้อมใช้งาน ไม่ต้องขันน็อตต่อตัวเหมือนอัฒจันทร์ถาวร การติดตั้งจึงรวดเร็ว เพียงจัดวางตำแหน่ง ล็อกล้อ และยึดสมอ (ถ้ามี) เท่านั้น

---

สรุปคือ วิธีการติดตั้งเก้าอี้อัฒจันทร์จะต่างกันไปตามประเภท โดยมี 3 แบบหลักๆ คือ ติดตั้งถาวร  แบบพับเก็บได้ และ เคลื่อนย้าย ทั้งนี้ผู้ติดตั้งต้องคำนึงถึงความปลอดภัยเป็นสำคัญ ทุกจุดยึดต้องแน่นหนา รองรับแรงได้ตามมาตรฐาน บริเวณทางเดินขึ้นลงและราวกันตกต้องติดตั้งครบถ้วน รวมถึงต้องตรวจสอบให้แน่ใจว่าเมื่อใช้งานจริง เก้าอี้ทุกตัวหรือแท่นที่นั่งทุกชั้นจะไม่เลื่อนหรือพลิกคว่ำง่าย ผู้ผลิตอัฒจันทร์มักมีคู่มือและอุปกรณ์สำหรับการติดตั้งที่ได้มาตรฐานมาให้ ดังนั้นการเลือกประเภทเก้าอี้อัฒจันทร์ที่เหมาะสมกับสถานที่ ควบคู่กับการติดตั้งอย่างถูกวิธี จะทำให้สถานที่จัดงานมีทั้งความสวยงาม เป็นระเบียบ และปลอดภัยต่อผู้ใช้งานสูงสุด

ต้องการข้อมูลเพิ่มเติม หรือใบเสนอราคาเก้าอี้อัฒจันทร์?

Chairing Group

ทีมงานของเราพร้อมให้คำปรึกษาและแนะนำรูปแบบเก้าอี้อัฒจันทร์ที่เหมาะสมกับงบประมาณและลักษณะสถานที่
ไม่ว่าจะเป็นแบบถาวร พับเก็บได้ หรือเคลื่อนย้ายได้ พร้อมบริการออกแบบและติดตั้งครบวงจรทั่วประเทศ
ดูผลงานของเราที่นี่ https://chairing-group.com/our-work

📞 ติดต่อเราเพื่อขอใบเสนอราคา